Bedrijfsscholen zijn bezig met een opmars

Met de aantrekkende economie zijn bedrijven harder dan ooit op zoek naar goed en gespecialiseerd personeel. Vooral in de techniek- en bouwsector is de vraag naar vakmensen groot. Steeds meer bedrijven investeren daarom zelf in gespecialiseerde opleidingen.

Zo heeft Spoorwegbedrijf NS zijn eigen TechniekFabriek waar mbo-leerlingen in twee jaar tijd tot treinmonteur worden opgeleid. Ook staalconcern Tata Steel heeft in samenwerking met een roc een eigen bedrijfsschool waar gespecialiseerde vakmensen worden opgeleid.

VERDUBBELING

Minder grote bedrijven zoals Techniekbedrijf AWL-Techniek in Harderwijk investeren op een andere manier in het onderwijs. Samen met een aantal bedrijven levert AWL-Techniek onder andere apparatuur voor het Fieldlab van de robotschool van Hogeschool Windesheim. Studenten leren daar werken met de meest geavanceerde machines.

De samenwerking tussen het bedrijfsleven en het beroepsonderwijs is niet alleen voordelig voor de sector maar ook voor de leerlingen. De vraag naar gespecialiseerde mensen is zo groot dat alle leerlingen van de Robotschool in Harderwijk al een baan hebben voordat zij hun diploma op zak hebben. Sommige bedrijfsscholen zagen de afgelopen jaren dan ook een verdubbeling van het aantal leerlingen.

“Ik heb al een baan gekregen, maar desondanks krijg ik via LinkedIn nog heel veel aanbiedingen”, zegt Dyan Elbertsen. De 24-jarige leerling Elektrotechniek aan de Robotschool studeert volgende week samen met zijn klasgenoten als eerste af aan de opleiding in Harderwijk.

MISMATCH

Joop Schippers, arbeidseconoom aan de Universiteit Utrecht, ziet dat bedrijven meer investeren in het onderwijs. “Er is een mismatch ontstaan die steeds groter wordt, omdat er steeds meer verschillende gespecialiseerde beroepen ontstaan”, aldus Schippers.

Scholen zijn volgens hem niet meer in staat mensen af te leveren en dus moet het bedrijfsleven zelf gaan investeren in het onderwijs. Piet Mosterd van AWL-Techniek noemt het een noodzakelijk kwaad dat bedrijven nu meer geld steken in het onderwijs. “We krijgen anders geen goed gespecialiseerd personeel. Het staat niet op hun voorhoofd wat ze kunnen”, aldus Mosterd.

De MBO Raad en de Vereniging Hogescholen zien dat de samenwerking tussen het bedrijfsleven en het beroepsonderwijs de laatste tijd steeds intensiever wordt. “Het is essentieel dat mbo en het bedrijfsleven nauw samenwerken, want de scholen moeten leerlingen klaarstomen voor het toekomstige bedrijfsleven”, zegt een woordvoerder van de MBO Raad.

RISICO

Toch kleeft er volgens Frank Steenkamp, hoofdredacteur van de Keuzegids, wel een nadeel aan deze nauwe samenwerking tussen het bedrijfsleven en het beroepsonderwijs. In die gids worden jaarlijks alle opleidingen beoordeeld en vergeleken op onder andere baanzekerheid en kwaliteit.

“Er bestaan wel risico’s. Mensen worden bij deze opleidingen mogelijk te smal opgeleid, waardoor zij alleen inzetbaar zijn voor één specifiek bedrijf”, zegt Frank Steenkamp. Joop Schippers beaamt dit. “Je loopt het risico dat mensen gevangen zitten in hetzelfde kunstje.”

De MBO Raad maakt zich geen zorgen: het is juist de verantwoordelijkheid van de bedrijven en de scholen dat mensen zo goed mogelijk worden opgeleid voor de rest van hun carrière, zeggen ze daar.

De VVD-fractie in de Tweede Kamer wil dat bedrijven meer ruimte krijgen om zelf scholen op te richten. Dergelijke bedrijfsscholen zouden mede gefinancierd moeten worden door de overheid.

Volgens Dennis Wiersma, Kamerlid voor de VVD, kun je een vak het beste in de praktijk leren. Bedrijven zouden daarom meer ruimte moeten krijgen om eigen scholen op te richten. Dergelijke scholen zouden deels door de overheid gefinancierd moeten worden. Bedrijven kunnen ervoor kiezen nauw samen te werken met mbo-scholen, maar dat hoeft niet volgens het VVD-plan. Door meer bedrijfsscholen vanuit de overheid te financieren, ontstaat er kleinschalig onderwijs dat automatisch goed aansluit op de arbeidsmarkt.

Leerwerkplicht
Het VVD-plan maakt onderdeel uit van een breder plan om de arbeidsmarkt beter te laten functioneren. Andere onderdelen van het plan zijn een leerwerkplicht voor mensen met een uitkering en voorstellen om mensen meer uren per week te laten werken.

Burgerschap
Het is niet de eerste keer dat de VVD een pleidooi houdt voor publieke financiering van bedrijfsscholen. Wiersma’s voorganger Anne-Wil Lucas pleitte in 2015 ook al voor meer steun voor bedrijfsscholen. Een lastig punt in dit soort voorstellen is dat de bekostigde mbo-opleidingen niet alleen direct opleiden voor een vak, maar ook aandacht besteden aan onderwerpen als burgerschap en taal. Voor een duurzame inzetbaarheid van werknemers is meer nodig dan een ‘smalle’ bedrijfsopleiding.

NIDAP onderzoekt breder pallet aan skills voor MBO en HBO niveau functies

Als bureau dat voor 100% gespecialiseerd is in onderzoek naar onderwijs en opleidingsmarkten verzamelen wij informatie over hard en soft skills zoals die door werkgevers worden gevraagd in vacatures. Wij analyseren voor diverse hogescholen de aansluiting tussen (voorgenomen) opleiding of onderwijs en werkveld.  In dat licht bezien zijn bedrijfsscholen een interessante ontwikkeling. Ook in het kader van een Leven Lang Leren. Aan het beroeps- en hoger onderwijs nu de taak om hun eigen onderwijs inclusief onderwijskundige en didactische en vakinhoudelijke kennis aan te laten sluiten op de vraag vanuit vele middelgrote en kleine bedrijven die niet over een eigen bedrijfsschool kunnen beschikken.

Voor de bedrijfsscholen liggen er ook kansen voor opleidingsontwikkelaars, didactische specialisten vanuit universiteiten en hogescholen. Wij doen hier continue onderzoek naar onder grote werkgevers.

Bron: NOS, ROC.NL, NIDAP research